Кейинги йилларда кийниш маданияти ҳақида халқлар орасида кўплаб ташвишлар пайдо бўлмоқда. Аниқроғи ёшларнинг ўта беҳаё кийинишлари жамиятдаги соғлом фикр эгалари томонидан жамоатчилик муҳокамасига қўйилмоқда.
Тарихга назар ташласак ҳозирги ўта очиқ кийинишлар деярли бутун башариятда кейинги асрларда пайдо бўлганининг гувоҳи бўламиз. Асли насроний бўладими, яҳудий бўладими, ҳатто бутпараст халқлар ҳам ўзи миллатига муносиб кенг ва узун кийимларга эга бўлган. Эндиликдаги ҳаёсизликнинг глобаллашуви нафақат ғайридинларни, балки асли тоза эътиқод, юксак маънавият соҳиблари бўлмиш мусулмонларни ҳам четлаб ўтмади.
Яхши билишимиз керакки, кийниш масаласи шунчаки урф эмас, балки динимиз кўрсатмасидир. Кийиниш ҳақида, либос ҳақида Қуръони каримда ҳам оятлар нозил бўлган.
يَا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاساً يُوَارِي سَوْءَاتِكُمْ وَرِيشاً وَلِبَاسُ التَّقْوَىَ ذَلِكَ خَيْرٌ ذَلِكَ مِنْ آيَاتِ اللّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ * يَا بَنِي آدَمَ لاَ يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُم مِّنَ الْجَنَّةِ يَنزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْءَاتِهِمَا إِنَّهُ يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لاَ تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاء لِلَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ
Яъни: “Эй Одам болалари, батаҳқиқ, сизларга авратингизни тўсадиган либос ва зийнат либосини нозил қилдик. Тақво либоси, ана ўша яхшидир. Ана ўшалар Аллоҳнинг оят-белгиларидандир. Шоядки эсласалар. Эй Одам болалари, шайтон ота-онангизни ўзларига авратларини кўрсатиш учун устларидан либосларини ечиб, жаннатдан чиқарганидек, сизни ҳам фитнага солмасин. Албатта, у ва унинг ёрдамчилари сизни сиз кўрмайдиган томондан кўради. Биз, албатта, шайтонларни иймон келтирмайдиганларга дўст қилганмиз”. (Аъроф. 26)
Аллоҳ Одам ва Ҳаввонинг гуноҳи учун маълум вақтгача жаннатдан туширди ва душманлари шайтон билан бирга Ер юзида бир муддат яшашга маҳкум этди. Авратлари очилиб қолган Одам фарзандларига ерда ҳаёт кечиришлари учун либос ва зийнатларни ҳам ато қилди.
Ҳозирги кунда нафақат ёшларимиз, балки оналик номини олган аёллар ҳам на оналик шаънига, на миллий қадриятларимизга тўғри келмайдиган либосларга ўраниб олганки, кошки ярашса!
Либос инсоннинг ички оламини акс эттирувчи даричадур. Шунинг учун ташқи кўринишини ҳам ораста қилиши лозим. Уларнинг аксариятининг топган сўзи “қалбим тоза” деганлари бўлади. Нима, ораста кийинганларнинг кўнгли бузуқми?
Бу борада гарчи мусулмон бўлмас-да, америкалик сўз устаси Девф Шепалнинг сўзини ибрат қилсак арзийди:
«Ёпиқ, супо бўлмаган кийим кийганидан эътиборни ўзига жалб қиладиган аёл баъзан ҳали унча тарбия кўрмаган бир гуруҳ йигитлар олдидан ўтиб қолади. Шунда йигитлардан бири унинг қаршисига чиқса, аёл дарров ўзини олиб қочиб: «Қоч, нари тур, мен сенга ёмон аёл эканманми? Очиқ кийинган дегани бузуқ аёл дегани эмас, ахир!» деб қичқиришга тушади.
Тўппа-тўғри, очиқ-сочиқ кийиниш бузуқи дегани эмас, албатта, буни ҳеч қачон унутманглар, азизларим! Аммо муҳтарама хонимлар бир нарсани яхши тушунишлари керакки, бу жуда ҳам ҳайратланарли ва ўйлантирадиган ҳолат. Масалан, мен — қизиқчи Девф Шепал миршабнинг кийимини кийиб олиб кўчада кетяпман. Одамлар мени кўриб, дарров биттаси келадида:
«Мана бу ерда жиноятчилар яширинган, илтимос сиздан, уларни қўлга олишда бизга ёрдам берворинг», деб қолади. Мен бўлсам:
«Бор, нари тур, бу менинг ишим эмас. Нима, миршабнинг кийимини кийсайла миршаб бўлиб қоладими одам? Кийган кийимим менинг миршаблигимни англатмайди, ахир», деяпман.
Нима демоқчи бўлганимни тушунгандирсиз? Муҳтарама хонимлар, сизнинг гапингиз жуда ҳам тўғри, очиқ-сочиқ кийинишингиз сизнинг бузуқ аёл эканингизни билдирмайди. Аммо шуни аниқ билингки, сиз ўшандай бузуқ аёлларнинг кийимини кийиб олгансиз, шуни унутмасангиз бўлгани».
Ҳар бир миллатнинг ўзга хос миллий либоси бор. Хусусан ўзбек миллий либоси ўзидан ҳаё ва ибони таратиб туради. Ҳар бир эркак, у оила бошлиғи бўладими, аками, уками ҳатто ўғил фарзанд сифатида ҳам ўз ориятга эга бўлиши керак.
Қандай шармандалик, қандай орсизликки, хотинини, опасини, синглисини, қизини ва онасини назорат қила олмас! Кийимига эътибор бермас! Шундоқ кўз олдида на миллатимизга, на динимизга мос бўлмаган беҳаё кийимларда кетишларига қараб турса!
Бу – бизнинг миллатимизга, динимизга хиёнат эмасми?!
Илоҳи Парвардигор! Эркакларга орият, аёлларга ҳаё ато айла! Миллатимиз ва динимиз қадриятларини жорий бўлишини насиб этгин!
Ҳасанов Элёрбек. Асака т. “Мирзо Шариф” жоме масжиди имом хатиби ноиби